این قسمت: به پایان آمد این جنگ و نبرد حکایت همچنان باقیست :)
و به پایان رسیدن پادشاهی کیخسرو...
در ابتدای این داستان، فردوسی شروع به ستایش سلطان محمود می کند و او را به فریدون تشبیه می کند. اواسط همین ابیات ما متوجه می شویم که فردوسی به شصت و پنج سالگی رسیده:
چنین سال بگذاشتم شصت و پنج/ بدرویشی و زندگانی به رنج
پی افگندم از نظم کاخی بلند/ که از باد و بارانش ناید گزند
بر این نامه بر سال ها بگذرد/ همی خواند آن کس که دارد خرد
کنون زین سپس نامه باستان/ بپیوندم از گفته راستان
[قسمت قبل تا داستان دوازده رخ و کشته شدن پیران گفتیم و اینکه افراسیاب با سپاهی برای نبرد میاد و ادامه ماجرا]: افراسیاب طی جنگ نامه ای به کیخسرو می نویسد تا از جنگ دست بردارد و با وی عهد ببند وگرنه با پسرش شیده جنگ تن به تن کند. کیخسرو نبرد تن به تن را با وجود مخالفت بزرگان، می پذیرد. شاه آنان را به این نکته متوجه می سازد که تنها کسی مقابل شیده می تواند پیروز شود که فر ایزدی داشته باشد. شیده در میانه نبرد درمی یابد که کشته خواهد شد. خسرو پیشنهاد او برای نبرد پیاده را می پذیرد:
ز تخم کیان بی گمان کس نبود/ که هرگز پیاده نبرد آزمود
شیده کشته می شود اما به دستور کیخسرو او را با احترام به گور می سپارند.
با کشته شدن بسیاری از سپاه افراسیاب وی عقب نشینی می کند و با تجدید قوا، جنگ دوباره قوت می گیرد. کیخسرو باز هم نامه صلح افراسیاب را نمی پذیرد و این بار افراسیاب به سمت چین فرار می کند. کاخش به دست ایرانیان می افتد اما کیخسرو پوشیده رویان را امان می دهد:
چنین گفت کیخسرو هوشمند/ که هر چیز کان نیست ما را پسند
نیاریم کس را همان بد به روی/ وگر چند باشد جگر کینه جوی
و دستور می دهد با تورانیان به نیکی رفتار شود؛ و چه تعبیر زیبایی:
بکوشید و خوبی به کار آورید/ چو دیدند سرما بهار آورید
نه مردی بود خیره آشوفتن/ به زیر اندر آورده را کوفتن
افراسیاب با گرد آوردن سپاهی از چین دوباره به جنگ بازمی گردد و دوباره نامه ای به کیخسرو می نویسد ( چه پشتکاری داشته :دی) و درخواست نبرد تن به تن با او را می کند و در این نامه خاطرنشان می کند که سیاوش سزای کار خود را دیده o_0
رستم شاه را از نبرد تن به تن بر حذر می دارد؛ پس کیخسرو نمی پذیرد:
اگر شاه با شاه جوید نبرد/ چرا باید این دشت پر مرد کرد
بالاخره افراسیاب که تقریبا تمام سپاهش را از دست داده باز هم فرار را بر قرار ترجیح می دهد. کیخسرو نیز بعد از اینکه اسیران و پوشیده رویان را با گیو نزد کاووس می فرستد، به دنبال افراسیاب می رود تا زمین را از شرش خلاص کند. در طی راه ایرانیان از هر شهری رد می شده اند درخواست آذوقه و پذیرایی می کرده اند تا اینکه به مکران می رسند و پادشاه آنجا نمی پذیرد پس جنگی در می گیرد و پادشاه مکران کشته می شود و ایرانیان تا زمانی که خشمشان فروکش کند، به غارت آنجا می پردازند o_0:
بخستند زیشان فراوان به تیر/ زن و کودک خرد کردند اسیر
چو کم شد از آن انجمن خشم شاه/ بفرمود تا بازگردد سپاه
پس یک سال آنجا می مانند!
افراسیاب که نه راه پس دارد نه راه پیش به غاری در یک کوه پناه می برد اما یکی از نوادگان فریدون به نام هوم که در کوه انزوا گزیده صدای ناله و زاری او را می شنود و حدس می زند که او همان افراسیاب است پس او را به بند می کند و کنار دریا می برد اما دل به حالش می سوزد و اندکی بند را شل می کند پس کاووس خود را آزاد کرده و به دریا می اندازد. کیخسرو و گودرز از دور هوم را می بینند و از او علت این اعجاب را می پرسند پس به پیشنهاد هوم، گرسیوز برادر افراسیاب را می آورند و شکنجه اش می کنند تا افراسیاب از ناله او طاقت نمی آورد و پا به خشکی می گذارد پس کیخسرو گردنش می زند و اینگونه انتقام سیاوش گرفته می شود و جنگ پایان می پذیرد.
اینجا یه کم دلم برا افراسیاب سوخت؛ فقط یه کوچولو:
به آواز گفت ای بد کینه جوی/ چرا کشت خواهی نیا را بگوی
مدتی پس از آن کاووس جان می سپارد (و بالاخره... بالاخره...بعد از صد و پنجاه سال):
چو سالم سه پنجاه بر سر گذشت/ سر موی مشکین چو کافور گشت
(ما سی سالمون نشده موهامون سفید می شه :( )
کیخسرو پس از سال ها پادشاهی در خوشی و آسایش، می ترسد که به سرنوشت جمشید دچار گردد. پس روزها به راز و نیاز می پردازد. بزرگان نگران شده و زال و رستم را فرامی خوانند اما شاه بعد از این همه راز و نیاز، خواب سروش غیبی را دیده که به او مژده تمام شدن پادشاهیش را داده.
زال او را پند می دهد که سر عقل بیا کیخسرو! شیطان تو را گمراه کرده؛ از طرفی هم یک سر نژاد تو به افراسیاب می رسد! ببینید کیخسرو چی می گه:
که شیران ایران به دریای آب/ نشستی تن از بیم افراسیاب!!!
خلاصه با شنیدن سخنان کیخسرو، زال قانع می شود.
شاه سیستان را به زال و رستم می دهد. قم و اصفهان را به گودرز و گیو و خراسان را به طوس.
(این طوس همیشه خودشو تحویل می گیره، از خود راضی: «نه هرگز کسی کرد از من گله!» پس اونایی که گله می کردن، آدم نبودن :دی)
پادشاهی را نیز به لهراسب می دهد. همه از جمله زال اعتراض می کنند اما کیخسرو قانعشان می کند.
شاه خداحافظی می کند و به همه می گوید که صلاح در این است مرا همراهی نکنید زال و رستم و گودرز می پذیرند اما طوس و گیو و بیژن و فریبرز نه. در اواسط راه کیخسرو آنان را برحذر می دارد و صبح در برابر دیدگانشان ناپدید می شود. آنان در شگفتی و با نادیده گرفتن تاکید کیخسرو به برگشتنشان، کنار چشمه ای به خورد و خواب مشغول می شوند. هوا دگرگون می شود. برفی سهمگین می بارد و آنان در زیرش مدفون می شوند! (هنوزم باورم نمی شه! یعنی مردند و تمام) بینوا گودرز :(
همی کند گودرز کشواد موی/ همی ریخت آب و همی خست روی
همی گفت گودرز کین کس ندید/ که از تخم کاووس بر من رسید
نبیره پسر داشتم لشکری/ جهاندار و بر هر سری افسری
بکین سیاوش همه کشته شد/ همه دوده زیر و زبر گشته شد
کنون دیگر از چشم شد ناپدید/ که دید این شگفتی که بر من رسید
_______________________________________________________
+ در نظر داشته باشید که افراسیاب پدربزرگ کیخسروئه و شیده هم داییش.
+ در بیت های ابتدایی با اینکه انتظار نداریم، متوجه می شیم از شروع نبرد ماه ها می گذره:
چو برزد سر از چنگ خرچنگ هور جهان شد پر از جنگ و آهنگ و شور
چون شروع جنگ اگه اشتباه نکنم اوایل برج بره بود!
+ اسم اردبیل دو بار در خلال این جنگ اومده!
+ و بیت معروف: شود کوه آهن چو دریای آب اگر بشنود نام افراسیاب
+ یه کتاب خوب درباره شاهنامه هست به اسم «از رنگ گل تا رنج خار» این اسم برام جالب بود. نگو از خود شاهنامه بوده:
چنین پروراند همی روزگار/ فزون آمد از رنگ گل رنج خار
+ زال از اون آدمای درست روزگار بوده؛ نه متعصب، نه ریاکار، نه کم خرد و نه بدکردار... بی جهت نیست که این همه دوست داشتنیه!
+ کیخسرو چهار تا دختر داشته.
+ اسم دختر تور «ماه آفرید» بوده؛ چه قشنگ ^_^
+ همی گفت کاجی* من این انجمن/ توانستمی برد با خویشتن
* کاشکی :)
: (آقا همون ناپدید شدن خودتون بس بود :دی)
